سرآمدی حوزه توانبخشی ایران در عرصه بین المللی

دکتر محمدتقی جغتایی روز سه شنبه در گفت وگو با خبرنگار علمی ایرنا در رابطه با دستاوردهای علمی انقلاب اسلامی حوزه توانبخشی را یکی از بسترهای پیشرفت علمی ذکر کرد و افزود: قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، به طور کلی حدود 200 دانشجو در حوزه توانبخشی در 3 دانشکده داشتیم.وی بیان کرد: بعد از پیروزی انقلاب، حوزه توانبخشی در تامین و تربیت نیروی انسانی گسترش پیدا کرده است و هم اکنون در تعداد زیادی از دانشگاه های علوم پزشکی، دانشکده های توانبخشی از جمله در دانشگاه علوم پزشکی ایران، دانشگاه تهران، شهید بهشتی، اراک، تهران، بوشهر، شیراز، اهواز، همدان و اصفهان رشته های توانبخشی تاسیس شده است و بیش از 15 هزار فارغ التحصیل در رشته های فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتاردرمانی ، شنوایی شناختی، اپتومترری، آرتوزپروتز فارغ التحصیل شده اند که در سراسر کشور از طریق بخش های دولتی و یا خصوصی فعالیت های خدمات توانبخشی به بیماران و مراجعان ارایه می دهند.*** تامین کادر علمی آموزشی مورد نیاز کشور در توانبخشی به گفته جغتایی، از یک سو، فارغ التحصیلان ایرانی در کشورهای پیشرفته مورد توجه هستند و به کارگرفته می شوند؛ از طرف دیگر برخی فناوری های توانبخشی که توسط محققان ایرانی به خصوص در حوزه فنی و ارتوپدی مثل ارتوز پروتز تولید شده و از استاندارد جهانی برخوردار هستند، مورد اقبال کشورهای همجوار از جمله جمهوری آذربایجان، عراق، منطقه کردستان عراق و کشورهای حاشیه خلیج فارس قرار گرفته است.رییس انجمن علوم اعصاب ادامه داد: در این سال ها دسترسی مردم به خدمات توانبخشی به واسطه ایجاد مراکزی که توسط بخش خصوصی و بخش های دولتی مانند سازمان بهزیستی، هلال احمر، و وزارت بهداشت ایجاد شده ، گسترش یافته است به نحوی که کلینیک ها و واحدهای ارایه خدمات توانبخشی حتی در شهرهای کوچک نیز فعال شده اند
*** ارایه 9 هزار پروانه فعالیت برای کادر توانبخشی وی یادآور شد: در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تعداد کمی مراکز توانبخشی وجود داشت و بیشتر در شهرهای بزرگ مثل تهران، مشهد و تبریز مستقر بودند؛ اما هم اکنون براساس آماری که سازمان نظام پزشکی در این زمینه ارایه کرده است، ایران در منطقه غرب آسیا در زمینه توانبخشی به لحاظ نیروی تخصصی و نیز ارایه خدمات بهترین شرایط را دارد و حدود 9 هزار پروانه برای کادرهای توانبخشی توسط نظام پزشکی ارایه شده است.جغتایی ادامه داد: در شرق منطقه مدیترانه نیز ایران در حوزه توانبخشی به لحاظ نیروی انسانی سرآمد است و سازمان بهداشت جهانی کشورمان را به لحاظ نیروی انسانی متخصص، دسترسی به خدمات توانبخشی انسانی و گسترش نیروی انسانی، برترین کشور در شرق مدیترانه دانسته است
*** برنامه ملی توانبخشی نیاز کشور است جغتایی در خصوص بایسته های حوزه توانبخشی نیز گفت: برای رسیدن به ایده آل های توانبخشی و با توجه به نیاز روز افزون به خدمات توانبخشی، قدم های جدی باید برداشته شود الان در شرایطی هستیم که باید یک برنامه ملی توانبخشی داشته باشیم.وی توضیح داد: پیش نویس این برنامه ملی آماده شده است که بعد از بررسی با دستگاه های دیگر مانند هلال احمر و سازمان بهزیستی جهت تصویب به شورای عالی سلامت و امنیت غذایی ارایه خواهد شد.جغتایی یادآور شد: اجرای برنامه ملی توانبخشی یکی از برنامه های مورد نظر وزارت بهداشت است و هماهنگی بین ارگان های مختلف ایجاد می کند؛ زیرا توانبخشی ابعاد اجتماعی، پزشکی و حرفه ای دارد و این برنامه بین قلمروهای مختلف توانبخشی و بین دستگاه هایی که این ابعاد از توانبخشی را در بردارند مثل دستگاه های هلال احمر، آموزش و پرورش استثنایی و وزارت بهداشت، هماهنگی ایجاد می کند
«برنامه ملی توانبخشی حجم گروه ها و نحوه ارایه خدمات بین قلمروها را تعیین می کند، از طرف دیگر در این برنامه نیاز به خدمات توانبخشی بستری و روزانه تعیین می شود و با توجه به آمایش سرزمین نحوه گسترش مراکز توانبخشی طراحی می شود، این برنامه همچنین نقش بخش خصوصی و دولتی را در این قلمرو تعیین می کند و سیاست دولت این است که نقش بخش خصوصی گسترش پیدا کند».وی افزود: خدمات توانبخشی به خدماتی اطلاق می شود که فرد در پی بروز یک بیماری و یا یک مشکل در سلامت جسمی، روانی و اجتماعی دریافت می کند و هدف از آن بازگرداندن سطح توانایی فرد با استفاده از تکنیک ها و ابزارهای مختلف است
«در گذشته توانبخشی اینطور بود که ابتدا باید در بیمار یک علامت ایجاد شود، سپس خدمات ارایه و بازتوانی صورت گیرد، اما امروز از سوی سازمان بهداشت جهانی مفهوم نوتوانی برای آن بیان شده است، این مفهوم بیان می دارد که خدمات توانبخشی خیلی زودتر باید انجام شود و نباید عارضه ای در فرد که بیمار شده است، ایجاد شود».وی افزود: سازمان بهداشت جهانی می گوید که خدمات توانبخشی باید در مرحله بهداشت و درمان نیز وارد شود ، اگر فردی سکته کرد، بلافاصله در کنار خدمات درمانی، خدمات توانبخشی ارایه شود و حتی الامکان از بروز و ایجاد نقص در فرد جلوگیری شود.*** تدوین برنامه عملیاتی ملی دمانس (اختلال حافظه) جغتایی با اشاره به نظر سازمان بهداشت جهانی مبنی بر این که خدمات توانبخشی باید در مرحله بهداشت و درمان نیز وارد شود، گفت: در این خصوص خوشبختانه فعالیت های خوبی در کشور در حال پیگیری و اجرا است، در حال حاضر با تست هایی که وزارت بهداشت و درمان طراحی کرده است، همزمان که کودکان به سرویس ها و پایگاه های درمانی برای واکسیناسیون مراجعه می کنند، غربالگری برای اختلال تکاملی هم انجام می شود و اگر مشکلی داشتند، به مراکز جامع تکامل کودک در دانشگاه پزشکی معرفی می شوند وخدمات دریافت می کنند.وی بیان کرد: همچنین سازمان بهزیستی در مراکز مهدکودک غربالگری کودکان اوتیستیک را آغاز کرده و برنامه ای تحت عنوان برنامه غربالگری ملی اوتیسم دیده شده که به صورت پایلوت در چند روز آینده در اصفهان آغازخواهد شد.وی افزود: از دیگر برنامه هایی که در حال تدوین و توسط وزارت بهداشت دنبال می شود، تدوین برنامه عملیاتی ملی دمانس یا اختلال حافظه است، این برنامه در نظر دارد در مراحل اولیه افرادی را که اختلال حافظه دارند، شناسایی و مداخله انجام شود تا منجر به آلزایمر نشود، این برنامه برای افراد میانسال و جمعیت 55 سال به بالاست و با توجه به سیاست های جدید سازمان بهداشت جهانی در کشور دنبال می شود.علمی ** 9340*2017